Một cuộc tranh luận mới đang dấy lên trong ngành công nghiệp sáng tạo khi một nghị sĩ Nhật Bản đề xuất các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) nên dành một phần doanh thu để hỗ trợ các dự án văn hóa. Ông Ken Akamatsu, một thành viên của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và cũng là một họa sĩ truyện tranh nổi tiếng, đang kêu gọi sự chia sẻ doanh thu này như một cách để hỗ trợ cộng đồng sáng tạo.
Ông Akamatsu, người đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của AI và những tác động của nó đối với ngành công nghiệp sáng tạo, cho rằng các công ty AI nên dành khoảng 1% doanh thu của họ để tài trợ cho các dự án văn hóa và sáng tạo. Ông nhấn mạnh rằng đây là cách thể hiện thiện chí và trách nhiệm của các công ty AI đối với cộng đồng sáng tạo đang phải đối mặt với những thách thức từ sự phát triển của công nghệ.
“Hiện tại, nhiều nhà sáng tạo đang cảm thấy bị đe dọa bởi sự phát triển của AI. Tôi nghĩ rằng chúng ta cần một cam kết từ các công ty AI để hỗ trợ và khuyến khích ngành công nghiệp sáng tạo”, ông Akamatsu chia sẻ với Nikkei Asia.
Ông cũng cho rằng, các thỏa thuận như vậy nên được thực hiện dưới hình thức hợp đồng hoặc thỏa thuận tự nguyện giữa các công ty AI và các nhóm ngành, thay vì là quy định bắt buộc theo pháp luật. Mặc dù ý tưởng này vẫn còn trong giai đoạn đầu, nhưng nó đã thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng sáng tạo và công chúng.
Sự cân bằng giữa việc phát triển công nghệ AI và bảo vệ quyền lợi của các nhà sáng tạo là một vấn đề nóng hổi. Nhiều người trong cộng đồng sáng tạo trên mạng Internet đang bày tỏ sự lo ngại về việc tác phẩm của họ có thể bị các công ty công nghệ thu thập và sử dụng mà không có sự đồng ý. Ở Nhật Bản, một kỹ thuật gọi là “scraping” – trích xuất dữ liệu từ các trang web – được coi là hợp pháp theo luật bản quyền hiện hành, điều này càng khiến tình hình thêm phức tạp.
Tại Nhật Bản, chính phủ đã có kế hoạch tăng cường xuất khẩu manga và anime, đồng thời đảng LDP cam kết đưa Nhật Bản trở thành “quốc gia thân thiện với AI nhất thế giới”. Tuy nhiên, việc cân bằng giữa các chính sách bảo vệ người sáng tạo và thúc đẩy đổi mới công nghệ đang trở nên ngày càng khó khăn.
Ông Akamatsu nhấn mạnh rằng Nhật Bản cần phải “thận trọng” với các hạn chế pháp lý đối với AI. Ông lo ngại rằng các hạn chế này có thể khiến các họa sĩ manga không còn có thể tham khảo và sử dụng các tác phẩm sáng tạo khác, từ đó làm giảm khả năng sáng tạo của họ.
“Ngành công nghiệp manga và anime của Nhật Bản có thể gặp khó khăn nếu các nhà sáng tạo bị cấm tham khảo hoặc tiếp cận các sản phẩm sáng tạo khác. Điều này có thể làm giảm sự đa dạng và sự phát triển của ngành công nghiệp này”, ông Akamatsu nói.
Ông Akamatsu cũng nhấn mạnh rằng AI chỉ nên được coi là một công cụ hỗ trợ sáng tạo. Theo ông, AI có khả năng mở rộng phạm vi sáng tạo và giúp các nhà sáng tạo vượt qua những thách thức mới.
Văn phòng Nội các Nhật Bản đã công bố một báo cáo vào tháng 5, trong đó bày tỏ sự thận trọng đối với việc quản lý AI về mặt pháp lý. Báo cáo đề xuất rằng ngành công nghiệp sáng tạo nên dẫn đầu các nỗ lực để giải quyết lo ngại của giới nghệ sĩ và xem xét một chiến lược đảm bảo rằng lợi nhuận từ việc sử dụng AI được trả lại cho những người sáng tạo.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng nếu người sử dụng AI tạo ra hình ảnh tương tự như một tác phẩm gốc đã có bản quyền, hành vi đó có thể bị coi là vi phạm bản quyền theo luật hiện hành.
Với nền tảng của mình, ông Akamatsu – tác giả của nhiều bộ truyện tranh nổi tiếng và thành viên của Quốc hội Nhật Bản từ năm 2022 – cho rằng sự hỗ trợ của chính phủ là rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp sáng tạo. “Manga, anime và trò chơi đang là điểm sáng lớn nhất của Nhật Bản trên thị trường quốc tế. Trong khi việc trở thành số 1 về AI hay hàng không vũ trụ có thể là thách thức lớn, chúng ta đã thấy rõ tiềm năng của manga và anime”, ông Akamatsu kết luận.
